Dieter Rams, “ít hơn” đôi khi chính là “nhiều hơn”

Aug 26, 2025by BOSGAURUS COFFEE

BOSGAURUSCOFFEEBig DreamsExcellenceChất ĐứcGerman Mindset

Dieter Rams, nhà thiết kế công nghiệp người Đức, không chỉ là người tạo ra những chiếc radio hay máy cạo râu đẹp mắt cho Braun trong suốt gần 40 năm, mà còn là người đặt ra một câu hỏi rất “triết học” cho ngành thiết kế: Thế nào là thiết kế tốt? Bằng sự kiên định, ông trả lời câu hỏi đó không chỉ bằng lời, mà bằng một hệ thống triết lý thiết kế sống động, đơn giản, nhưng mạnh mẽ đến tận ngày nay.

Một người Đức lặng lẽ tạo ảnh hưởng đến cả thế giới

Sinh năm 1932, tại Wiesbaden (Đức), Dieter Rams lớn lên trong bối cảnh hậu chiến, một nước Đức đang xây lại từ đống đổ nát. Không ồn ào, ông chọn con đường thiết kế công nghiệp, ngành ít hào nhoáng, nhưng có ảnh hưởng sâu rộng đến cách chúng ta sống hàng ngày.

Từ thập niên 1950, ông làm việc cho Braun, nơi ông không chỉ tạo ra sản phẩm, mà còn hình thành nên một triết lý thiết kế mà sau này được tóm gọn trong cụm từ nổi tiếng:

"Less but better" – Ít hơn, nhưng tốt hơn.

10 Nguyên tắc Thiết kế Tốt, bảng đạo đức cho nhà thiết kế

Dieter Rams không viết sách dạy thiết kế kiểu giáo điều. Thay vào đó, ông đưa ra một bản hướng dẫn gồm 10 nguyên tắc thiết kế tốt, như một la bàn đạo đức cho nghề.

Đây không chỉ là nguyên tắc thiết kế, mà còn là một cách sống.

Từ Apple đến BOS., từ công nghệ đến đời sống

Nếu bạn từng cầm iPhone, mở ứng dụng Calculator, hay bước vào cửa hàng IKEA, thì bạn đã gặp Rams mà không hay.

Apple (Mỹ): Jonathan Ive, người đứng sau iPhone, MacBook, từng nói: “Rams là nguồn cảm hứng số 1.” iPod đầu tiên gần như là bản remix của radio Braun T3. Ứng dụng máy tính trên iOS? Gần như "copy" chiếc Braun ET66.

IKEA (Thụy Điển): Triết lý “hữu ích, thân thiện môi trường, đơn giản” của IKEA cũng là một bản dịch của nguyên tắc Rams, nhưng áp dụng cho ghế bàn, tủ giày.
Google (Mỹ): Thiết kế Material Design (nhấn mạnh tính bền vững (long-lasting), chi tiết kỹ lưỡng (thorough), và thân thiện môi trường (qua việc tối ưu hóa giao diện để giảm lãng phí năng lượng trên thiết bị) của Google cũng học cách “ẩn mình”, không phô trương, để người dùng cảm thấy dễ chịu mà không hiểu tại sao.
Muji (Nhật Bản) thể hiện rõ ảnh hưởng từ Dieter Rams qua triết lý "Less but better", sản phẩm không thương hiệu, đơn giản, tập trung vào chức năng và bền vững. Các nhà thiết kế như Naoto Fukasawa của Muji lấy cảm hứng từ nguyên tắc "unobtrusive" (khiêm tốn) và "environmentally friendly" (thân thiện môi trường), biến đồ dùng hàng ngày thành biểu tượng của chủ nghĩa hiện đại châu Âu.

Dyson (Anh) kế thừa di sản Rams bằng cách ưu tiên "innovative" (sáng tạo) và "long-lasting" (bền vững), như máy hút bụi không túi hay quạt không cánh – thiết kế sleek, không phô trương, tập trung vào hiệu suất và trải nghiệm người dùng. So với đối thủ, sản phẩm Dyson tuân thủ nguyên tắc "unobtrusive" và "useful", phản ánh tinh thần thiết kế Đức.
BOSGAURUS COFFEE (Việt Nam): Từ quầy bar inox bay đến BOS. Phin, BOS. thể hiện ảnh hưởng sâu đậm từ Dieter Rams. Triết lý “Less but better” được dịch sang ngôn ngữ cà phê bằng thiết kế tối giản, bền vững, và chính xác: inox được chọn vì sạch, trường tồn, tiết kiệm; Cửa hàng được thiết kế và xây dựng nhằm loại bỏ mọi yếu tố thừa để khách tập trung vào chất lượng hạt cà phê. BOS. xem cà phê là “công cụ văn hóa” hơn là đồ uống, nên mỗi chi tiết đều phải vừa hữu ích, vừa tinh giản, vừa có trách nhiệm với môi trường.

Rams không thiết kế cho số đông. Ông thiết kế cho những ai quan tâm sâu sắc đến trải nghiệm con người.

"Chất Đức" trong thiết kế Rams, Tinh tế đến mức khó nhận ra

Hãy tưởng tượng bạn đang uống cà phê từ một chiếc cốc sứ trắng, không họa tiết. Cảm giác mát lạnh, cứng cáp, vừa tay. Bạn không để ý nhiều, nhưng chính cảm giác đó là kết quả của nghệ thuật ẩn mình trong thiết kế, điều mà Rams và người Đức rất giỏi.

“Chất Đức” trong thiết kế Rams có thể hiểu như sau:

Chính xác và kỹ thuật cao: Không có chi tiết thừa, mọi thứ đều có lý do tồn tại.
Khiêm tốn nhưng bền bỉ: Sản phẩm không gào thét “tôi đẹp”, nhưng dùng hoài không chán.
Lấy người dùng làm trung tâm: Không đánh đố người dùng để tỏ ra "sáng tạo".

Triết lý này bắt nguồn từ Bauhaus, phong trào nghệ thuật Đức đầu thế kỷ 20, nơi mọi hình thức đều phải phục vụ chức năng (form follows function). Rams tiếp nối tinh thần đó bằng cách biến những đồ dùng thường ngày thành bản giao hưởng của sự yên tĩnh, hiệu quả và nhân văn.

Thiết kế không phải để "trưng bày", mà để "sống cùng"

Dieter Rams không làm cách mạng bằng màu sắc hay kiểu dáng thời trang. Ông làm cách mạng bằng sự thấu hiểu con người, một cách thầm lặng.

Sản phẩm theo triết lý của ông không thu hút ánh nhìn ngay từ đầu, nhưng càng dùng càng thấy hợp lý, dễ chịu, như một người bạn tốt, không nói nhiều nhưng luôn có mặt đúng lúc.

Có lẽ đó là điều mà chúng ta cần nhiều hơn trong một thế giới đầy hỗn loạn:

Ít hơn, nhưng đúng cái cần thiết.