Mononoir – Đen Không Phải Sự Thiếu Vắng Màu Sắc
Có những màu sắc không cần xuất hiện để trở thành trung tâm. Có những sắc độ không cần phô bày để trở thành nền tảng.
Đen là một trong những điều như thế.
Từ bao đời, con người vẫn thường nhìn vào màu đen như một khoảng trống, một sự thiếu vắng, một vùng tối. Nhưng với những ai đủ can đảm để bước vào, để thấy Đen không hề là khoảng trống.
Đen là khởi nguyên. Là nền móng. Là sự hiện diện ở dạng tinh khiết nhất.
The Black Square.
Mononoir – một khái niệm, một trạng thái, được sinh ra từ chính tư tưởng ấy:
Đen không phải là sự thiếu vắng màu sắc.
Đen là bản chất chứa tất cả màu sắc đã cô đặc, là sự thật trần trụi không cần trang sức.
Và trong nghệ thuật, trong phim ảnh, trong thời trang, và khắp mọi nẻo sáng tạo của loài người, màu đen luôn hiện diện. Không để làm nền cho cái khác, mà để đặt câu hỏi:
Bạn đã sẵn sàng đối diện với sự thật chưa?
Trong hội họa hiện đại, hiếm có tác phẩm nào ám ảnh người xem như những khung toan phủ một màu đen tuyệt đối. Kazimir Malevich với “Black Square” (1915) đã khiến thế giới nghệ thuật choáng váng: Chỉ một khối đen trên nền trắng, mà lại mở ra cuộc đối thoại triết học về sự khởi đầu và kết thúc.
Kazimir Malevich
Đến giữa thế kỷ 20, Ad Reinhardt tiếp tục vẽ nên loạt tranh đen tối giản, những Black Paintings tưởng chừng đồng nhất. Nhưng khi người xem dừng lại đủ lâu, họ nhận ra: có những lớp đen khác nhau, những sắc độ chỉ hiện ra trong sự im lặng, trong sự chăm chú, dẫn hướng vào sâu thẳm chính mình.
Đen ở đây không phải trống rỗng.
Đen là cánh cửa mở vào chiều sâu vô hạn, nơi sự tinh giản trở thành sự tận hiến.
Đen không cần tranh luận, Đen chỉ tồn tại.
Đó chính là tinh thần Mononoir: Sự hiện diện tuyệt đối, không tô vẽ, không thoả hiệp.
Ad Reinhardt
Henri Cartier-Bresson, cha đẻ của khoảnh khắc quyết định, từng nói:
“Nhiếp ảnh là đặt đầu, mắt, và trái tim trên cùng một đường ngắm.”
Những bức ảnh đen trắng của ông không hề nghèo nàn màu sắc, mà giàu có đến lạ kỳ:
Bóng đổ. Ánh sáng. Nụ cười. Giọt mưa.
Tất cả được phơi bày trần trụi, không màu mè. Bức ảnh đen trắng không che giấu. Nó buộc ta nhìn vào cấu trúc, hình khối, cảm xúc. Nó cho ta thấy sự thật của một khoảnh khắc, không bị đánh lạc hướng bởi gam màu.
Mononoir chính là tinh thần ấy: Nhìn thẳng vào cấu trúc. Không sợ trống trơn. Không sợ mảng tối. Vì biết rằng, trong Đen luôn có ánh sáng, chỉ cần ta đủ kiên nhẫn để tìm.
Henri Cartier-Bresson
Coco Chanel từng nói:
“With a black dress, one is never overdressed or underdressed.”
Little black dress đã trở thành biểu tượng, không phải vì nó đơn giản, mà vì nó bất tử. Trong thời trang đương đại, từ Yohji Yamamoto đến Comme des Garçons, từ Rick Owens đến The Row, Tất cả đều xây dựng thẩm mỹ trên sự lặng yên của màu đen.
Đen không khoe khoang, nhưng ai hiểu sẽ nhận ra ngay: Sự tinh xảo trong đường cắt, sự tuyệt đối trong chất liệu. Đen không cần logo. Không cần chi tiết phức tạp.
Nó là tuyên ngôn: “Tôi không cần phô trương, vì tôi đã đủ.”
Mononoir chính là chiếc áo đen ấy. Không để gây choáng ngợp, mà để đứng vững trong mọi thời đại, trong mọi ánh nhìn.
Coco Chanel
Mononoir chính là sự hiện thân:
- Không chiều chuộng,
- Không tô vẽ.
- Không phải sự thiếu vắng,
là sự hiện diện tuyệt đối. Không phải hư vô, mà là nền tảng.
Đen thuần khiết. Một sự thật duy nhất.
