Va Chạm Sáng Thanh - Đen Đậm

Có những sáng Sài Gòn đặc quánh mùi Robusta đậm đen, len lỏi từ ngõ hẻm ra phố lớn, như một thứ khói ký ức chẳng khi nào chịu tan.

Mình nhớ mình từng gọi đó là "mùi tỉnh táo", mùi khiến những đôi mắt còn dính cơn mơ mở ra, lười biếng nhưng không kịp chối từ. Mỗi sáng, ly phin đen đá ngọt, đặc như kẹo cháy, được đặt xuống bàn, cũng chẳng biết bàn hay ghế, tiếng rôm rả, cười, rồi chuyện thế sự, mọi người dù mới biết cũng hòa vào câu chuyện như đã biết nhau.

Thành phố ngày ấy cũng giống như ly cà phê ấy, bon chen, không dễ chịu, nhưng hào sảng và thật thà.

Rồi một hôm, có một ly cà phê khác bước vào.

Không đậm.

Không đen.

Không sánh.

Không quen.

Chỉ một dòng nước chảy từ cái ấm cổ dài, rót lên những hạt cà phê xay thô hơn cả cho phin. Và hương đào, cam, xả, hay hương gì đó rất khó gọi tên, như thể ai đó vừa tẩm một cách đầy tinh tế, đầy ma mị ùa vào ly cà phê.

Người bên cạnh tôi, bác đang uống ly phin đen sẫm, nhăn mặt khi được mời ly cà phê nhỏ:

“Cái này là... nước cà phê dão vắt chanh hả cháu?”

Bạn trẻ, như mình, không biết trả lời sao. “Dạ”, Bạn chỉ uống và ngồi im.

Có phải người ta sống bằng những mùi quen?

Một giọt cà phê có thể không đủ để đánh thức bạn, nhưng đủ để đánh động cả một đời ký ức. Như tiếng rao cũ vang trong sương, như một góc phố không còn biển tên.

Mình không biết liệu ly cà phê “nước dão” kia có ngon không.

Chỉ biết, bạn trẻ đặt hết tâm trí thưởng thức ly nước cánh gián, không như bác già “Ực vài hớp” như thói quen suốt 30 năm.

Thành phố này có hai chiều.

Một chiều của mùi khét thân quen.

Một chiều của ánh chua mới lạ.

Và giữa hai chiều ấy, có một nhịp cầu không dễ gọi tên.

Người già sống bằng ký ức. Người trẻ sống bằng khám phá. Nhưng cà phê – dù đậm hay thanh – đều là một cách để chạm vào sự sống.

Một người trẻ có thể thử một ly phin.

Một người già có thể nếm một ngụm pour-over.

Cả hai, nếu không cố chứng minh cái nào đúng hơn, có thể mỉm cười và nói: "À, hóa ra vị cà phê cũng có nhiều mặt như con người."

Mình từng nghĩ uống cà phê là để tỉnh. Giờ mình ngộ ra: uống cà phê là để hiểu. Hiểu văn hóa, hiểu triết lý, hiểu một thành phố, một người, và hiểu chính mình.

Chúng ta đã quen với việc chọn phe , đậm hay sáng, sữa hay không sữa, filter hay phin, mà quên mất cà phê vốn là thứ để kết nối.

Có thể, sẽ có một ngày, mình sẽ thấy một bạn trẻ ngồi ở lề đầu ngõ, rót nhẹ một ly Arabica Trạm Hành. Không ai xì xào. Không ai phán xét. Chỉ có ánh nắng sớm và một vài giọt chua chảy qua giấy lọc, rơi xuống như thời gian.

Và biết đâu, ở một góc vỉa hè, bác hàng phin cũ cũng nếm thử. Rồi nhíu mày. Nhưng không nhổ ra. Chỉ gật gù: “Lạ thật, bọn trẻ giờ uống kiểu này ah”

Cà phê không phải là sự đúng, mà là sự hiện diện.

Không phải để thắng, mà để ngồi lại.

Không phải để phân định ai biết nhiều hơn, mà là để im lặng mà hiểu nhau.