Cảm Quan - Nơi Phụ Nữ Trở Thành Lợi Thế Chiến Lược

Trong ngành cà phê Specialty, có một công việc ít khi được nhắc đến trên mặt báo, nhưng lại giữ vai trò quan trọng sống còn: đánh giá cảm quan (sensory evaluation) và nghiên cứu & phát triển sản phẩm (R&D). Đây là những vị trí đòi hỏi sự nhạy cảm với hương vị, khả năng ghi nhớ mùi, phân biệt sự khác biệt dù rất nhỏ giữa các mẫu cà phê, và quan trọng nhất là sự kiên nhẫn, tỉ mỉ, và cảm xúc tinh tế.

Hình từ Swissinfo

Điều thú vị là, phụ nữ thường phát huy rất tốt ở các vị trí này, không phải vì họ “hơn” nam giới, mà vì cách não bộ và cảm quan của họ vận hành có phần phù hợp tự nhiên với đặc thù công việc.

Phụ nữ có lợi thế gì trong đánh giá cảm quan?

Các nghiên cứu khoa học cho thấy:

• Khứu giác của phụ nữ có xu hướng nhạy hơn nam giới từ 14–30%, đặc biệt là trong các giai đoạn nội tiết tố ổn định. Họ cũng có xu hướng phản ứng mạnh mẽ và chính xác hơn với sự khác biệt mùi, một năng lực cực kỳ quan trọng trong đánh giá hương cà phê.
• Về vị giác, phụ nữ có khả năng cao hơn trở thành “supertaster”, tức là có nhiều thụ thể vị giác hơn trên lưỡi, nhạy hơn với vị đắng và chua, hai yếu tố cốt lõi trong cà phê.
• Ngoài ra, họ thường giỏi mô tả hương vị bằng ngôn ngữ, ghi nhớ cảm giác vị tốt hơn, và chú ý đến những sai lệch nhỏ trong cấu trúc hoặc hậu vị. Tất cả đều là điều kiện lý tưởng cho cảm quan và phát triển sản phẩm.

Dữ liệu thị trường cũng cho thấy rằng trong ngành thực phẩm và hương liệu, phụ nữ chiếm hơn 85% vai trò “taste tester” và gần 75% vai trò “formula technician”, theo báo cáo nhân sự ngành ở Hoa Kỳ, phản ánh sự phù hợp thực tiễn, chứ không phải một xu hướng xã hội áp đặt.

Hình từ Grace

Phụ nữ – Không phải là rào cản, mà là bệ phóng

Điều cần nhấn mạnh ở đây là: chúng ta không đang nói rằng chỉ phụ nữ mới phù hợp với vai trò cảm quan hay R&D. Thực tế đã chứng minh rằng sự đa dạng trong đội ngũ, cả nam và nữ, mang lại lợi thế vượt trội, vì mỗi người mang theo một dải cảm nhận, một trực giác khác nhau, tạo ra sự phong phú trong phát triển sản phẩm.

Khi một người phụ nữ có năng lực cảm quan tốt, xã hội và doanh nghiệp nên nhận ra đó là một điểm mạnh cần nuôi dưỡng, chứ không phải đánh giá thấp nó vì “quá nhạy cảm” hay “cảm tính”.

Một nhóm nhân sự có sự góp mặt của những người nhạy cảm, giỏi quan sát, lắng nghe, dù là phụ nữ hay đàn ông, sẽ phát hiện ra những tiềm năng ẩn giấu của từng loại hạt. Họ sẽ nhận ra rằng cùng là vị chua, nhưng có loại mang cảm giác như cam quýt, có loại lại như mận chín. Họ biết điều chỉnh nhiệt độ pha chỉ 1–2 độ, hay thay đổi tỷ lệ nước 1–2ml để tìm được điểm cân bằng mong muốn.

Hình từ Empirecoffeeny

Đặt đúng người vào đúng nơi để họ tỏa sáng

Câu chuyện ở đây không phải là “phụ nữ nên làm gì?” hay “đàn ông nên làm gì?”, mà là: mỗi người nên được làm việc ở nơi phù hợp nhất với khả năng cảm nhận và biểu đạt của họ. Và khi chúng ta nhận ra điều đó, tạo không gian để những con người được thể hiện, thì sản phẩm cà phê sẽ không chỉ ngon hơn, mà còn có chiều sâu hơn, nhiều màu sắc hơn, giống như chính con người vậy.