Khoa Học Đất + Sơ Chế Hiện Đại
Trong buổi tập huấn kỹ thuật tại trung tâm hành chính tỉnh Lâm Đồng, lời nhận xét của tiến sĩ Bình đã để lại ấn tượng sâu sắc: "Tôi rất ấn tượng với người ngoài ngành nông nghiệp, chuyên gia về lên men, lại cổ vũ và đặt khoa học đất trong nền tảng lên men và sơ chế. Và càng bất ngờ hơn khi anh hướng đến cách sơ chế cơ bản nhưng có khoa học và kiểm soát. Không chạy theo các phương pháp cầu kỳ và phức tạp." Lời nhận xét này không chỉ là một lời khen ngợi cá nhân cho BOS. mà còn phản ánh một triết lý sâu sắc trong các quốc gia cà phê (có giá bán cao) mà BOS. muốn gửi đến các cán bộ, các lãnh đạo HTX, và các bạn đọc.
Trong khi nhiều nông dân bị cuốn vào vòng xoáy của các kỹ thuật hoa mỹ, phức tạp, dẫn đến chi phí cao và khó mở rộng, thì các quốc gia nổi tiếng với cà phê bán giá cao lại tập trung vào nền tảng: khoa học đất và phương pháp sơ chế cơ bản, được kiểm soát chặt chẽ bằng dữ liệu. Cách tiếp cận này không chỉ giúp nâng cao chất lượng mà còn đảm bảo tính bền vững, đặc biệt khi so sánh với tình trạng "ngụp lặn" của nông dân Việt Nam trong vòng lặp giá cả, sản lượng và chất lượng.
Vai trò cốt lõi của đất trong việc sản xuất cà phê chất lượng cao không thể phủ nhận. Đất không chỉ là nền tảng vật lý mà còn là yếu tố quyết định terroir – sự kết hợp giữa địa chất, khí hậu và sinh học tạo nên hương vị độc đáo của hạt cà phê. Ở các quốc gia đó nơi cà phê specialty thường được bán với giá cao gấp nhiều lần so với hàng thông thường, nông dân và các nhà nghiên cứu đã áp dụng khoa học đất để tối ưu hóa điều kiện trồng trọt.
Sau đây là bài trình bày của BOSGAURUS
Khoa học đất ở đây không phải là lý thuyết suông mà được áp dụng thực tiễn qua các quy trình chuẩn (SOP). Nông dân thường lấy mẫu đất hàng năm, tập trung vào 1-2 mẫu mỗi hecta, sử dụng phương pháp composite (kết hợp 10-20 lõi đất từ các vị trí zigzag cách nhau 10-20 mét) để đại diện cho toàn khu vực. Dữ liệu từ phân tích giúp điều chỉnh phân bón chính xác: nếu pH thấp, bổ sung vôi dolomite để cân bằng Ca và Mg; nếu N thiếu, ưu tiên phân hữu cơ từ vỏ cà phê thay vì hóa chất tổng hợp. Cách tiếp cận này không chỉ nâng cao chất lượng mà còn giảm chi phí dài hạn, vì đất khỏe mạnh giúp cây kháng bệnh tốt hơn, giảm nhu cầu thuốc trừ sâu.
Ngược lại, nông dân Việt Nam đang mắc kẹt trong vòng lặp giá cả, sản lượng và chất lượng. Nhiều người chạy theo các kỹ thuật sơ chế phức tạp để "nâng cấp" chất lượng, nhưng thường thất bại do thiếu nền tảng đất và kiểm soát khoa học. Kết quả là chi phí thử nghiệm cao, chất lượng không ổn định, dẫn đến phụ thuộc vào giá thị trường biến động. Trong khi các quốc gia như Colombia hay Panama tập trung vào đất khỏe mạnh và sơ chế cơ bản để bán cà phê specialty với giá ổn định cao, nông dân Việt Nam (ngay cả các nông hộ làm cà phê Specialty có danh tiếng) đều thường bỏ qua phân tích đất, dẫn đến đất thoái hóa, năng suất giảm và chất lượng kém. Nếu áp dụng SOP đơn giản như lấy mẫu đất định kỳ và điều chỉnh phân bón dựa trên dữ liệu, kết hợp sơ chế ướt, khô hoặc mật ong với theo dõi chính xác ghi chép đầy đủ, nông dân có thể phá vỡ vòng lặp này, chuyển sang Arabica Specialty.
