Phải Chăng, Tận Cùng Sự Hỗn Loạn Là Sự Đơn Giản?

Aug 28, 2025by BOSGAURUS COFFEE

BOSGAURUSCOFFEEExcellenceDo the right thingsChất ĐứcCup Of ExcellenceCông NghệBig DreamsBOS.

Trong thế giới ngày nay, nơi hỗn loạn tràn ngập từ thông tin kỹ thuật số đến sản phẩm tiêu dùng, sự đơn giản nổi lên như một cứu cánh. Dieter Rams, nhà thiết kế công nghiệp người Đức nổi tiếng với triết lý "Less but better" (Ít nhưng chất), đã định hình nên một ngôn ngữ thiết kế tối giản, tập trung vào chức năng, bền vững và khiêm tốn. Điều thú vị là tư duy này lại có sự tương đồng sâu sắc với văn hóa Nhật Bản, nơi chủ nghĩa tối giản không chỉ là phong cách mà còn là triết lý sống, lấy cảm hứng từ Thiền tông (Zen) và wabi-sabi. Phải chăng, tận cùng sự hỗn loạn chính là sự đơn giản? Và chủ nghĩa tối giản mới thực sự là đỉnh cao, giống như thiền định giúp tâm trí phẳng lặng như mặt nước?

Sự Tương Đồng Giữa Tư Duy Thiết Kế Của Dieter Rams Và Văn Hóa Nhật Bản

Dieter Rams, sinh năm 1932 tại Đức, đã dành gần 40 năm làm việc cho hãng Braun, tạo ra hàng trăm sản phẩm như radio, máy cạo râu và máy tính bỏ túi. Triết lý của ông được tóm tắt trong 10 nguyên tắc thiết kế tốt, nhấn mạnh sự sáng tạo, hữu ích, thẩm mỹ, dễ hiểu, khiêm tốn, trung thực, bền vững, chi tiết, thân thiện môi trường và tối thiểu hóa thiết kế. Những nguyên tắc này không chỉ phản ánh di sản Bauhaus của Đức – nơi hình thức theo sau chức năng – mà còn đồng điệu với văn hóa Nhật Bản, nơi chủ nghĩa tối giản đã tồn tại từ lâu trước khi trở thành xu hướng toàn cầu. Chủ nghĩa tối giản trong văn hóa Nhật Bản bắt nguồn từ Thiền tông, được du nhập từ Trung Quốc vào thế kỷ 12, và phát triển thành các khái niệm như wabi-sabi (vẻ đẹp của sự không hoàn hảo), ma (khoảng trống) và iki (sự tinh tế khiêm tốn). Wabi-sabi, ví dụ, đánh giá cao vẻ đẹp của sự không hoàn hảo, sự đơn giản và sự thoáng đãng, tương tự như nguyên tắc "unobtrusive" (khiêm tốn) và "as little design as possible" (thiết kế tối thiểu) của Rams.

Trong khi Rams loại bỏ mọi chi tiết thừa để sản phẩm hòa quyện vào môi trường, wabi-sabi coi trọng sự mộc mạc, chấp nhận sự vô thường, như một chiếc chén trà nứt nẻ vẫn đẹp đẽ vì nó phản ánh cuộc sống thực tế. Ma, khái niệm về khoảng trống, giống như cách Rams sử dụng không gian trắng trong thiết kế để nhấn mạnh chức năng, tạo cảm giác bình yên và hiệu quả. Sự tương đồng này không ngẫu nhiên. Cả thiết kế Đức và Nhật Bản đều ưu tiên chức năng và hiệu quả, với sự chính xác kỹ thuật làm nền tảng. Rams từng bị ảnh hưởng bởi thẩm mỹ Nhật Bản, và ngược lại, các nhà thiết kế Nhật coi ông là biểu tượng của sự hòa quyện Đông-Tây. Điều này giải thích tại sao chủ nghĩa tối giản của Rams lại cộng hưởng mạnh mẽ với Thiền: cả hai đều hướng đến sự tinh khiết, loại bỏ hỗn loạn để lộ ra vẻ đẹp cốt lõi.

Các Công Ty Lớn Nhật Bản Lấy Cảm Hứng Từ Dieter Rams

Ảnh hưởng của Rams không dừng lại ở lý thuyết mà lan tỏa đến thực tiễn kinh doanh, đặc biệt ở Nhật Bản, quốc gia có truyền thống thiết kế tối giản nhưng luôn tìm kiếm sự đổi mới từ phương Tây. Các công ty lớn như Muji, Uniqlo và Sony đã áp dụng triết lý của ông để tạo nên những sản phẩm mang dấu ấn toàn cầu.

Muji (Mujirushi Ryohin, nghĩa là "sản phẩm không thương hiệu chất lượng tốt") là ví dụ điển hình nhất. Thành lập năm 1980, Muji lấy cảm hứng trực tiếp từ Rams qua nhà thiết kế Naoto Fukasawa, người từng làm việc với Rams và áp dụng 10 nguyên tắc vào sản phẩm hàng ngày. Fukasawa nhấn mạnh "ultimate simplicity", sự đơn giản tối thượng, nơi sản phẩm hòa quyện với môi trường, giống như nguyên tắc "environmentally friendly" và "honest" của Rams. Muji loại bỏ nhãn mác thừa, tập trung vào chất liệu bền vững và chức năng, phản ánh "less but better". Điều này giúp Muji trở thành biểu tượng chủ nghĩa tối giản, với doanh thu hàng tỷ đô la từ việc bán sản phẩm "ẩn mình" trong cuộc sống.

Uniqlo, thương hiệu thời trang thuộc Fast Retailing, cũng kế thừa di sản Rams qua dòng LifeWear – quần áo đơn giản, hữu ích và bền vững. Uniqlo từng đăng bài trên mạng xã hội ca ngợi Rams, áp dụng nguyên tắc "useful" (hữu ích) và "long-lasting" (bền lâu) để tạo ra những món đồ không phô trương nhưng thoải mái lâu dài. Ảnh hưởng này giúp Uniqlo cạnh tranh với các thương hiệu phương Tây, bằng cách kết hợp wabi-sabi với thiết kế chính xác của Rams, tạo nên sự khác biệt trong ngành thời trang nhanh.

Sony, ông lớn công nghệ, chịu ảnh hưởng gián tiếp từ Rams qua các sản phẩm điện tử như Walkman và tai nghe. Từ những năm 1970-1980, Sony đã học hỏi thiết kế Braun của Rams để tạo ra sản phẩm kiểu dáng đẹp (sleek), tập trung vào "innovative" (sáng tạo) và "unobtrusive" (khiêm tốn).

Chủ Nghĩa Tối Giản: Đỉnh Cao Của Thiết Kế Và Thiền

"Tận cùng sự hỗn loạn là sự đơn giản" gợi nhớ đến lời Rams: trong thế giới đầy rẫy sản phẩm thừa thãi, sự đơn giản chính là giải pháp. Chủ nghĩa tối giản không phải là thiếu thốn mà là tinh luyện, loại bỏ hỗn loạn để lộ ra bản chất, giống như thiền định giúp tâm trí phẳng lặng như mặt nước, xua tan tạp niệm để đạt giác ngộ.

Trong hỗn loạn hiện đại, từ ô nhiễm môi trường đến áp lực công việc, chủ nghĩa tối giản của Rams và Nhật Bản mang lại sự cân bằng. Wabi-sabi dạy chấp nhận vô thường, Rams dạy bền vững; Thiền dạy khoảng trống, Rams dạy khiêm tốn. Phải chăng đây mới là đỉnh cao? Không phải sự phức tạp lòe loẹt, mà là sự đơn giản sâu sắc, nơi mọi thứ tồn tại đúng mục đích. Tóm lại, sự giao thoa giữa Dieter Rams và văn hóa Nhật Bản chứng minh rằng chủ nghĩa tối giản không chỉ là xu hướng mà là triết lý sống. Trong hỗn loạn, hãy tìm đến sự đơn giản – đó mới là đỉnh cao thực sự.