Too Much Salt Will Kill You

Hãy chạm và chìm đắm âm nhạc cùng bài viết

Tiếng đàn da diết của Brian May trong Too Much Love Will Kill You vang lên như lời than thở về tình yêu quá mức, dẫn đến tan vỡ và hối tiếc. Những giọt nước mắt đắng chát, nỗi cô đơn nơi đất khách của một người đàn ông từng rực rỡ, tất cả gợi lên nỗi đau thầm lặng khi cái đẹp bị lạm dụng.

Từ giai điệu ấy, tôi hình dung "You" không phải là một con người, mà là ước mơ nâng tầm chất lượng Arabica Việt Nam, chạm ngưỡng 90 điểm cho những hạt Arabica đầy tiềm năng như Catimor, THA1, THA2. Nhưng rồi "too much salt", tức dư lượng khoáng chất từ phân bón, lại hóa thành lưỡi dao vô hình, giết chết khát vọng của người nông dân, năm 2017, từng hào sảng giơ nắm tay tuyên bố sẽ đưa Arabica Việt Nam vươn tầm. Để rồi "Cậu" tự lãng quên lời hứa, và cả chúng ta, cứ mãi lạc lõng trên hành trình chạm tới mốc 90 điểm, nơi Vân Nam (Trung Quốc) đã lấp lánh với The Gems of Yunnan đạt 89–90 điểm.

The Gems of Yunnan 2025

THA1 và THA2, những giống mới từ chương trình nghiên cứu của WASI dành riêng cho thổ nhưỡng Việt Nam, hứa hẹn hương vị tinh tế, độ chua cân bằng, có tiềm năng đạt trên 89 điểm. Nhưng khi nông dân bón phân không theo quy trình, không dùng đúng liều lượng, và không phù hợp với dư lượng khoáng, dư lượng clorua (Cl-) từ KCl hay sulfate (SO₄²⁻) từ K₂SO₄ tích tụ, đất trở thành "bóng tối của chính mình". Cl- cao làm tăng hàm lượng nước trong quả, gây tổn hại màng tế bào, mất dần dinh dưỡng, như Độ dẫn điện (EC) tăng vọt, rò rỉ K⁺ (ion kali) gia tăng, titratable acidity (TTA) vọt hơn ngưỡng. Những chỉ số này không chỉ là con số, mà là lời cảnh báo cho quá trình lên men không mong muốn do nấm men SC (Saccharomyces cerevisiae) có thể bị ức chế, vi sinh vật hoang dã lộng hành, và ảnh hưởng đến chất lượng.

Cảm xúc hối tiếc dâng trào sau thời gian dài quan sát, cố thúc đẩy nhưng …., giống như người ca sĩ nhìn lại "nơi mình sai lầm". Nông dân Việt, với đôi tay chai sạn cùng vết thời gian hiện diện bên vết chân chim, mơ về "90 điểm" trong tương lai. Nhưng dư khoáng "giết dần" chất lượng cảm quan, nó che lấp sự bùng nổ nốt hoa quả, làm độ chua mất hài hòa, đẩy hậu vị lửng lơ làng nhàng. Cảm quan Arabica Việt thường không vượt quá con số 87 điểm, trong khi Vân Nam (Trung Quốc), với Catimor 7963 và giống riêng, đã chạm 89.08-91 điểm trong Gems of Yunnan 2025. Họ cân bằng phân bón, tránh dư Cl-/ SO₄²⁻gây acid hóa đất, giảm vi sinh vật có lợi, khóa dưỡng chất như K, P. Còn ở Việt Nam, cách bón phân truyền thống, dùng phân không đúng tỉ lệ, quá nhiều "Love" cho hóa chất, khiến đất mặn dần, pH giảm dưới 5.5, vi khuẩn cố định đạm (N) suy kiệt. Rồi Sao? Định kiến năng suất cao ngắn hạn vẫn luôn hiện diện, chất lượng dài hạn vẫn héo dần héo mòn, ước mơ cũng sẽ mãi tan vỡ như "bitter tears raining down".

Cup of Excellence Thailand 2024

Tôi cảm nhận nỗi cô đơn của chính mình, "far away from home", gắng nắm lấy ước mơ cà phê Việt vươn tầm. Vân Nam, họ đã làm được: họ có giống riêng, họ sử dụng phân bón kết hợp KCl + K₂SO₄, giữ KCl thấp để cân bằng Cl- và SO₄²⁻, tránh phá hỏng lớp màng tế bào (cell damage), giữ PPO (polyphenol oxidase) đúng chuẩn, lên men kiểm soát. Kết quả là hạt cà phê với vị ngọt cân bằng, cảm quan vòm miệng đầy đặn, đạt 89-91 điểm, cạnh tranh toàn cầu. Còn Việt Nam? Nếu tiếp tục "too much salt", dư lượng khoáng chất sẽ 'thổi bay sức sống' của đất, khiến cây cà phê buồn phiền qua hạt cà phê kém chất lượng, nông dân mãi ngụp lặn trong hoài bão chất lượng. Ước mơ “90 điểm” sẽ xa vời vợi, trong khi thành quả Arabica Thailand đã vươn tầm trên 89 điểm.

Nhưng không phải hết hy vọng. Như bài hát kết thúc bằng "in the end", chúng ta có thể thay đổi. Anh Hùng trồng Gesha dưới tán rừng già, cứ để nó sống với đất nhưng cách nó tự tồn tại theo tự nhiên. Hóa ra tự nó với đất cùng phương pháp lên men hiện đại, Gesha Việt Nam mở cánh cổng đến “Cup of Excellence” bằng điểm số 89-91. Hãy "read the signs”, nông dân Việt, với THA1 và THA2, không để "too much salt" giết chết chất lượng, và yêu đất để Arabica Việt, THA1 và THA2, tỏa sáng trên bản đồ Specialty thế giới.

I'm just the pieces of the soil I used to be

Too many salty residues are raining down on me

I'm far away from fertile ground

And I've been facing this alone for much too long, oh

(lời bởi ChatGPT)